CELE PROJEKTU

Projekt „Trajektorie migracyjne województwa podkarpackiego” (TMWP) powstał jako odpowiedź na potrzebę pogłębionej analizy zjawiska migracji zarobkowych na terenie województwa podkarpackiego. Poprzez wielowątkowe - innowacyjne w skali kraju - podejście do zagadnienia, doprowadzi on do powstania „migracyjnej fotografii Podkarpacia w wysokiej rozdzielczości i dużym kontraście” wykonanej w 2009 roku.

Celem głównym projektu jestprzeprowadzenie szczegółowej diagnozy ścieżek migracyjnych mieszkańców Podkarpacia oraz wyjaśnienie ich trajektorii i skali w oparciu o obiektywne i subiektywne motywacje indywidualne oraz uwarunkowania zewnętrzne.

Cele szczegółowe projektu to:

• określenie skali i kierunków migracji dla każdego powiatu, po stronie napływowej jak i odpływowej;
• przyporządkowanie poszczególnym ścieżkom migracyjnym dominujących motywów decyzji o przestrzennym przemieszczeniu się (z naciskiem na motyw zarobkowy); określenie uniwersalnych motywów migracji dla poszczególnych grup – w ujęciu geograficznym, demograficznym oraz społecznym;
• określenie korelacji pomiędzy poszczególnymi ścieżkami migracyjnymi a lokalnymi uwarunkowaniami gospodarczymi i cywilizacyjnymi oraz związanymi z rynkiem pracy.

DZIAŁANIA PODEJMOWANE W PROJEKCIE

Prace w projekcie dzielą się na sześć głównych etapów:

Etap I – Przygotowawczy – zakłada szereg działań prowadzących do zbudowania baz danych na potrzeby badań i analiz, przeprowadzenia pogłębionej analizy dokumentów dotyczących podkarpackiego rynku pracy, przygotowania materiałów promocyjnych oraz przeprowadzenie spotkań wprowadzających, pozwalających przedstawić ideę projektu zarówno lokalnym i regionalnym decydentom województwa podkarpackiego jak i osobom reprezentującym grupy planowane do objęcia badaniami.

Etap II – Opracowanie narzędzi badawczych i analitycznych – w jego efekcie powstaną narzędzia, wskaźniki oraz przeprowadzony zostanie dobór próby do badań i analiz:

• uczniów szkół ponadgimnazjalnych, technika – kwestionariusz ankiety audytoryjnej, próba N=5000;
• klientów sieci Eures, technika - kwestionariusz ankiety, próba wyczerpująca ograniczona czasem badania;
• pracodawców, technika – indywidualne wywiady pogłębione (IDI), N=75;
• klientów urzędów gmin i urzędów miast, technika - kwestionariusz ankiety, próba wyczerpująca ograniczona czasem badania;
• księży, technika - indywidualne wywiady pogłębione (IDI), N=25;
• studentów, technika - ankieta mailowa, N=125;
• bezrobotnych, technika - kwestionariusz wywiadu, N=1000;
• dokumentów niepublicznych agencji zatrudnienia, powiatowych urzędów pracy (PUP) oraz Terenowego Banku Danych w Rzeszowie, technika - narzędzia do analizy danych zastanych;
• lokalnych uwarunkowań gospodarczych i cywilizacyjnych oraz związanych z rynkiem pracy, technika - narzędzie do analizy danych zastanych, scenariusz spotkania panelowego, ankieta mailowa do panelistów, kwestionariusz wywiadu indywidualnego z panelistami.

Etap III – Pilotaż narzędzi badawczych - wszystkie narzędzia ilościowe (ankieta z uczniami, ankieta z klientami Eures, wywiad z pracodawcami, ankieta w urzędach gmin i miast, ankieta ze studentami, wywiad z bezrobotnymi) zostaną poddane pilotażowi.

Etap IV – Realizacja badań i analiz zasadniczych – najdłuższy i najbardziej czasochłonny etap projektu, który skupi się na bezprecedensowych w skali regionu działaniach badawczych i analitycznych, odnoszących się do 9 obszarów:

1. Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych - badaniem deklaratywnym skali i kierunków migracji (zagranicznej, krajowej oraz wojewódzkiej) oraz jej motywów zostanie objętych 200 uczniów ostatnich oddziałów (100 ze szkół licealnych, 100 z zawodowych) w każdym z 25 powiatów  (w sumie 5000).
2. Klienci Eures - badaniem deklaratywnym skali i kierunków emigracji zagranicznej oraz jej motywów zostaną objęci wszyscy klienci 21 wojewódzkich punktów sieci Eures w okresie 6 miesięcy.
3. Pracodawcy - badaniem faktycznych kierunków i skali migracji (krajowej i wojewódzkiej) oraz lokalnych uwarunkowań gospodarczych i cywilizacyjnych, a także związanych z rynkiem pracy zostanie objętych 75 pracodawców (3 największych z każdego powiatu).
4. Klienci UG i UM - badaniem faktycznych kierunków i skali migracji (zagranicznej, krajowej i wojewódzkiej) oraz jej motywów zostaną objęci klienci 42 urzędów w okresie 3 miesięcy (2 urzędy na powiat) przychodzący w celu zameldowania lub wymeldowania.
5. Księża - badaniem faktycznej skali i kierunków migracji (zagranicznej, krajowej, oraz wojewódzkiej) zostanie objętych 25 księży (1 parafia w każdym powiecie).
6. Studenci - badaniem faktycznych kierunków i skali migracji krajowej oraz jej motywów, zostaną objęci zameldowani na Podkarpaciu studenci ośrodków uniwersyteckich z województw sąsiadujących (małopolskie, świętokrzyskie, lubelskie) oraz 5 największych uczelni w kilku największych miastach Polski (UW, UMK, UAM, UG, UWr).
7. Bezrobotni - badaniem deklaratywnym kierunków i skali migracji (zagranicznej, krajowej i wojewódzkiej) oraz jej motywów zostaną objęci zarejestrowani w PUP bezrobotni z wszystkich powiatów.
8. Niepubliczne agencje zatrudnienia, PUP, Terenowy Bank Danych w Rzeszowie - analizie faktycznej skali i kierunków migracji (zagranicznej, krajowej, wojewódzkiej) zostaną poddane następujące dokumenty: formularze informacji o działalności agencji zatrudnienia, wykazy wyrejestrowanych z powodu wyjazdów zagranicznych, zgłoszenia pobytu stałego i czasowego w urzędach gmin i miast-V ‘10).
9. Lokalne uwarunkowania gospodarcze i cywilizacyjne oraz związane z rynkiem pracy - analizie dokumentów wtórnych pod tym kątem zostaną poddane opracowania takie jak SRWP oraz publikowane przez GUS, WSIiZ, RARR, PARR, IBnGR itd. Analiza zostanie wsparta panelem ekspertów złożonym z dyskusji panelowej, ankiety mailowej oraz IDI z panelistami.

W oparciu o każdy z 9 obszarów, powstanie raport badawczy lub analityczny.

Etap V – Synteza i wizualizacja – polegać będzie na standaryzacji i agregacji materiału analityczno badawczego i takim jego przetworzeniu, które pozwoli zaprezentować go w sposób przyjazny i przejrzysty.
Wtórna analiza statystyczna, oparta o korelacje wyników cząstkowych pozwoli stworzyć schematy migracyjne, tłumaczące kierunki oraz szerokości ścieżek migracyjnych, motywami indywidualnymi napędzającymi ruch na ścieżkach oraz zewnętrznymi uwarunkowaniami gospodarczymi i cywilizacyjnymi, wzmacniającymi bądź osłabiającymi oraz decydującymi o kierunku ruchu na ścieżkach. Schematy migracyjne zostaną przedstawione dla poziomu deklaratywnego oraz faktycznego, a tam gdzie to możliwe także dla 3 poziomów migracji: zagranicznej, krajowej i wojewódzkiej. Każdy ze schematów zostanie zwymiarowany i zdefiniowany, w oparciu o rozkład udziałów motywów napędzających oraz rozkład udziałów uwarunkowań wzmacniających i osłabiających. Zarobkowe motywy migracji będą przedmiotem pogłębionej analizy. Schematy posłużą jako pierwowzory typów migracji, które zostaną opisane i skatalogowane jako konglomeraty szeregu cech odnoszących się do poszczególnych obszarów badań. Typologia migracji zostanie zwizualizowana w postaci interaktywnego narzędzia informatycznego, prezentującego wyniki dla różnych poziomów analizy. Pozwoli śledzić ścieżki migracyjne mieszkańców Podkarpacia w odniesieniu do poszczególnych typów migracji na poziomie:

• poszczególnych powiatów (faktyczny oraz deklaratywny napływ i odpływ);
• relacji między poszczególnymi powiatami a resztą kraju (faktyczny napływ i odpływ oraz deklaratywny odpływ);
• relacji między poszczególnymi powiatami a zagranicą (faktyczny napływ oraz deklaratywny odpływ).

Etap VI – Informacja i upowszechnienie projektu – wramach upowszechniania projektu wydana zostanie i rozdystrybuowana publikacja prezentująca wyniki badań i analiz wraz z interaktywnym narzędziem informatycznym oraz raportami z badań. Nakład 500 sztuk pozwoli dotrzeć z wynikami do wszystkich rodzajów podmiotów na terenie województwa, potencjalnie nimi zainteresowanych – od władz lokalnych zaczynając, poprzez pracodawców, inwestorów, służby zatrudniania, na władzach regionalnych kończąc. W przeniknięciu założeń i wyników projektu do świadomości szerszej grupy potencjalnych odbiorców, rolę odegra konferencja prasowa poświęcone projektowi, która odbędzie się w Rzeszowie. Oficjalne przedstawienie i omówienie wyników, połączone z zakończeniem realizacji projektu, będzie natomiast miało miejsce podczas konferencji regionalnej, która także odbędzie się w stolicy Podkarpacia.

EFEKT PROJEKTU

Wymiernym (namacalnym) efektem realizacji projektu będzie publikacja „Trajektorie migracyjne województwa podkarpackiego”, stanowiąca kompendium na temat regionalnej migracji i opisująca zależności między migracyjnymi trendami a sytuacją na powiatowych i regionalnym rynkach pracy. Integralną częścią publikacji będzie narzędzie informatyczne pod tym samym tytułem, prezentujące w sposób interaktywny, przejrzysty i intuicyjny wyniki wszystkich badań i analiz przeprowadzonych w ramach projektu.

WARTOŚć DODANA PROJEKTU

Wartością dodaną projektu będzie wojewódzka mapa ścieżek migracyjnych motywowanych względami pozazarobkowymi, wraz z ich typologią opartą o rodzaje motywów. Dodatkowo, na poziomie rezultatów, projekt wspomoże tworzenie lokalnych polityk przeciwdziałania odpływowi mieszkańców.