Czym jest Organizowanie Społeczności?

To podejście, które pokazuje jak istotne jest zaangażowanie mieszkańców i przekazanie im większego zakresu odpowiedzialności za sytuację w ich najbliższym otoczeniu. Wynika to z założenia, że inne podmioty, organizacje czy samorząd lokalny nie zawsze mogą zareagować w każdej sprawie lub taka interwencja przychodzi za późno, jest obwarowana biurokratyczną procedurą albo jest nieadekwatna do faktycznych potrzeb. Mieszkańcy najlepiej znają swoje bezpośrednie otoczenie, jednak często potrzebują impulsu do aktywności i współpracy. Dlatego też potrzeba Organizatora Społecznego, który ma pobudzić słabo zintegrowane czy niechętne do działania społeczności.

Organizator Społeczny – jaka jest jego rola?

Łączy w sobie rolę badacza/słuchacza (diagnozuje lokalne potrzeby i potencjały), animatora, pośrednika w relacjach z otoczeniem, doradcy (wskazuje/sugeruje możliwe rozwiązania w aspekcie organizacyjnym/finansowym/prawnym), facylitatora (wspiera komunikację pomiędzy różnymi osobami lub wewnątrz grupy). W odróżnieniu od pracowników socjalnych, czy animatorów lokalnych, jego głównym celem jest sprawienie, by mieszkańcy osiedli, podwórek czy ulic włączyli się w sprawy ich najbliższego otoczenia i zadziałali razem na rzecz rozwiązywania wspólnych problemów i zaspokajania potrzeb.

Organizator społeczny jednak nigdy nie jest kimś kto narzuca określone rozwiązania, nie jest też powiernikiem problemów. Nie narzuca tempa pracy, dostosowuje się do dynamiki grupy, w której stara się stale utrzymać wysoki poziom motywacji do wspólnych działań oraz ukierunkowywać na pozyskania wsparcia oferowanego w najbliższym otoczeniu. To ktoś, kto wysłuchuje potrzeb, zbiera je i analizuje, łączy osoby o zbliżonych oczekiwaniach czy zainteresowaniach – w ten sposób kształtuje grupę, która razem, poprzez własną inicjatywę i wysiłki, dąży do wspólnego celu.

O co chodzi w projekcie „Społecznie Zorganizowani”?

Model Organizowania Społeczności, który opracowano dzięki współpracy z brytyjskim partnerem Community Organisers Ltd., powstał jako próba przeniesienia najważniejszych zasad i wskazówek zagranicznego rozwiązania na grunt polski. Oczekiwanym efektem jest upowszechnienie tego modelu w innych miastach, przy czym pilotaż obejmuje dwa podkarpackie ośrodki: Krosno i Przemyśl. Organizowanie Społeczności jest tu ukierunkowane na pracę w obszarach objętych programem rewitalizacji. Zakłada się, że projekt pozwoli pobudzić aktywność mieszkańców, zachęcić do sąsiedzkiej integracji i współpracy, a także usprawnić przepływ informacji pomiędzy mieszkańcami, oraz mieszkańcami i lokalnymi instytucjami. 

Co oznacza, że rozwiązanie jest testowane w 2019 roku?

Oznacza to, że próbujemy w Polsce zaadaptować rozwiązanie, które od lat funkcjonuje w Wielkiej Brytanii. Część modelu jest możliwa do bezpośredniego „skopiowania”, część wymaga uwzględnienia specyfiki polskich realiów, potencjałów miast i istniejących w nich struktur. Po serii działań konsultacyjnych i eksperckich wypracowaliśmy polską wersję rozwiązania, którą obecnie chcemy poddać procesowi testowania – czyli chcemy ją zweryfikować w praktyce – sprawdzić nasze założenia, na ile się sprawdzają a co jeszcze należy poprawić.

Etap testowania procesu Organizowania Społeczności w Twoim mieście rozpocznie się w marcu 2019 r.

Zazwyczaj Organizatorzy Społeczni są rekrutowani w obszarze swojego przyszłego działania, a po szkoleniu otrzymują miejsce, które zapewni im przestrzeń pracy oraz stałe wsparcie. To najczęściej lokalna instytucja/organizacja przyjmująca od tej pory rolę tzw. Inkubatora. W mieście powstaje kilkuosobowy zespół OS, który zapewnia stałą, wzajemną superwizję oraz wymianę refleksji i doświadczeń.

Jeśli zostaniesz OS i podejmiesz pracę w terenie, Twoje przygotowanie rozpocznie 4-dniowe szkolenie stacjonarne, w celu wzmocnienia umiejętności niezbędnych na początkowym etapie pracy. Uzupełnieniem szkolenia jest 3-dniowy wyjazd do Wielkiej Brytanii – kraju, w którym wdrożono program Organizowania Społeczności prowadzony przez Community Organisers Ltd.

Po przygotowaniu wrócisz do swojej okolicy, by przekuć teorię  w praktykę. Najpierw porozmawiasz z rodziną, przyjaciółmi czy znajomymi, a następnie szerszym sąsiedztwem. Stałe doradztwo Lidera Projektu zagwarantuje Ci spokojne przejście przez trudniejsze momenty.  

Jaki jest cel przygotowania Organizatora Społecznego?

Chodzi o wyposażenie uczestników w niezbędne kompetencje (z wykorzystaniem kluczowych narzędzi i technik Organizowania Społeczności) pozwalające na budowanie relacji i sieci powiazań, które bazować będą na wzajemnym zaufaniu. Ma to umożliwić mieszkańcom, grupom i organizacjom wytworzenie wspólnej energii do działania na rzecz lokalnych społeczności.

Jakie wsparcie mogę otrzymać w ramach projektu?

a)     4-dniowe szkolenie z umiejętności Organizowania Społeczności (dwa 2-dniowe zjazdy, szkolenie wyjazdowe), w tym zapewnienie uczestnikom środków na pokrycie dojazdu, zakwaterowanie i wyżywienie.

b)    Wizyta studyjna w Wielkiej Brytanii – konsultacje z partnerem zagranicznym i działającymi Organizatorami Społecznymi, zebranie doświadczeń, rekomendacji, obserwacja pracy Organizatorów Społecznych,; w tym zapewnienie uczestnikom bezpłatnego dojazdu, zakwaterowania i wyżywienia.

c)     Indywidualne konsultacje z ekspertem lidera projektu przy opracowaniu Indywidualnego Planu Organizatora Społecznego (IPOS).

d)    Stałe doradztwo wspierające przygotowanie i realizację inicjatyw lokalnych wynikających z wdrażania Indywidualnego Planu Organizatora Społecznego (IPOS).

Jakie zobowiązania przyjmuję na siebie jeżeli zdecyduję się zostać Organizatorem Społecznym?

Przede wszystkim kluczowa jest obecność i aktywne uczestnictwo w formach wsparcia oferowanych w projekcie (szkolenia, wizyta studyjna, warsztaty). Praca Organizatora Społecznego w terenie – sama w sobie - nie powinna być jednak traktowana jako obowiązek: kandydat decyduje się do jej podjęcia dobrowolnie i w celu działania na rzecz wspólnego dobra, stąd formuła wolontariatu. W okresie objęcia projektem Lider będzie monitorował przebieg pracy Organizatorów Społecznych, którzy będę odpowiedzialni za dokumentowanie swoich działań w uzgodnionej wspólnie formie.

Jakie są zadania Organizatora Społecznego w 2019 roku?

W okresie maj-czerwiec 2019:

• Udział w 4-dniowym szkoleniu obejmującym główne zagadnienia Organizowania Społeczności;
• Udział w wizycie studyjnej w Wielkiej Brytanii (3 dni wizyty + podróż);
• Udział w warsztatach międzyinstytucjonalnych, na których podjęta będzie współpraca z instytucjami z terenu miasta (urząd, organizacje pozarządowe), dzięki czemu Organizator Społeczny zostanie efektywniej osadzony w działaniach społecznych, które są prowadzone w mieście (ustalone zostaną zasady współpracy, wsparcia inicjatyw itp.).

W lipcu 2019:

• Opracowany zostanie Indywidualny Plan Organizatora Społecznego (IPOS) – będzie on efektem sesji doradczych Organizatora z zespołem projektu.

Od sierpnia 2019:

• W każdym mieście 6 Organizatorów Społecznych zacznie realizować swoje IPOS, zakłada się, że wesprą powstanie minimum 2 inicjatyw oddolnych (przygotowane indywidualnie lub wspólnie w gronie OS).
  Jako inicjatywy rozumie się działania służące aktywizacji mieszkańców obszaru rewitalizacji. OS będą mieli zapewnione doradztwo oraz wsparcie w realizacji inicjatyw.

Czym jest Indywidualny Plan Organizatora Społecznego (IPOS)?

IPOS jest dokumentem opracowanym w czasie sesji doradczych z zespołem projektu. Będzie on zawierał plan aktywności Organizatora Społecznego, w tym m.in. harmonogram, zadania, obszar (teren) działania, grupę na rzecz której będzie działał, posiadane oraz potrzebne zasoby do realizacji zadań Organizatora Społecznego, w tym określenie organizacji/miejsca pełniącego dla OS rolę inkubatora (zaplecza lokalowo – technicznego).

Do jakiego typu inicjatyw może doprowadzić Organizator Społeczny?

Nie ma zamkniętego katalogu takich inicjatyw. Najważniejsze by były to rozwiązania wynikające z zidentyfikowanych potrzeb i oczekiwań mieszkańców i by sami mieszkańcy mogli brać aktywny udział w ich projektowaniu i realizacji. Nie muszą to być duże przedsięwzięcia wymagające konkretnego budżetu. Często są to działania praktycznie bezkosztowe np. sprzątanie ze śmieci fragmentu osiedlowego skweru, sąsiedzkie spotkania seniorów przy kawie i cieście , cykliczne spotkania osób chcących doskonalić umiejętności językowe np. angielski przy piwie, piknik sąsiedzki, zamalowywanie wulgarnych graffiti na elewacji itp. Inicjatywą może być więc wszystko to co wynika z potrzeb i chęci mieszkańców obszaru objętego pracą Organizatora

Czego będą dotyczyły szkolenia?

Szkolenia zostaną podzielone na dwa dwudniowe bloki. Pierwszy z nich (odbędzie się w maju br.) zakłada rozwój umiejętności społecznych związanych z pracą w środowisku lokalnym, aktywnym słuchaniem, badaniem i identyfikacją potrzeb i potencjałów oraz integrowaniem mieszkańców. Drugi z kolei (czerwiec br.) planujemy poświecić na rozwój tzw. umiejętności miękkich z zakresu CO w tym m.in. facylitacji, tworzenia i wspierania zespołów, wytyczania zadań i celów. Szkolenia będą okazją do przygotowania i przećwiczenia się w roli Organizatora Społecznego (np. odgrywanie scenek), zapoznania z wybranymi narzędziami i technikami przydatnymi w pracy Organizatora oraz integracji z uczestnikami projektu z innego miasta.

Gdzie i kiedy odbędą się szkolenia? 

Ze względu na efektywność szkoleń w projekcie rekomendujemy szkolenia wyjazdowe – pozwalają one oderwać się od codziennych zadań i poświęcić czas wyłącznie na zagadnienia związane z treningiem. . Jeżeli chodzi o terminy wstępnie planujemy by poszczególne zjazdy odbyły się 16-17.05 i 17-18.06.2019 r. Natomiast ostateczne decyzje w tej kwestii zapadną po zakończeniu rekrutacji w konsultacji z uczestnikami (godzenie życia zawodowego z rodzinnym).

Jak będzie wyglądała wizyta studyjna w Wielkiej Brytanii?

Wizytę w Wielkiej Brytanii będzie organizował nasz brytyjski partner Community Organisers Ltd. Wizyta łącznie będzie trwała 4-5 dni , z czego 3 dni przeznaczone będą na prace merytoryczne, a pozostały czas to czas niezbędny na dotarcie na miejsce wizyty i powrót do Polski. W wyjedzie będą brali udział także członkowie zespołu projektowego. W ciągu 3 dni na miejscu uczestnicy projektu będą mieli okazje spotkać swoich brytyjskich odpowiedników, zobaczyć jak wygląda ich praca i obszary na jakich działają Organizatorzy Społeczni. Będzie to także okazja do bezpośrednich rozmów, rozwiania ewentualnych wątpliwości i obaw w bezpośredniej konfrontacji z osobami już zaangażowanymi w organizowanie lokalnych społeczności. Szczegółowy program wizyty w Wielkiej Brytanii zostanie przekazany uczestnikom na minimum dwa tygodnie przed wyjazdem. Wstępnie wizytę studyjną planujemy w ostatnim tygodniu maja – 27-31.05.2019.

Jaki jest spodziewany wymiar czasowy aktywności Organizatora Społecznego w projekcie?

W Wielkiej Brytanii w początkowej fazie działalności przybliżony wymiar pracy wynosi min. 20 godzin miesięcznie, i taki poziom zaangażowania chcemy przetestować w polskiej wersji modelu (przykładowo odpowiada to około 8 rozmowom z mieszkańcami w tygodniu).

Jak będzie sprawdzana praca Organizatora Społecznego?

W ramach sesji doradczych z zespołem projektu zostanie ustalona formuła weryfikacji aktywności Organizatorów Społecznych. Może to być np. lista przeprowadzonych rozmów z mieszkańcami, dokumentacja fotograficzna ze spotkań mieszkańców, opis zrealizowanej inicjatywy itp. Zasadniczą formą weryfikacji postępów, potrzeb i problemów w aktywności Organizatora Społęcznegobędzie comiesięczne spotkanie monitorujące z przypisanym mu opiekunem spośród członków zespołu projektowego.

Czy jako Organizator Społeczny będę mieć swoje miejsce pracy?

We współpracy z miastami Lider projektu zapewni na terenie miasta miejsce, w którym organizatorzy społeczni będą mogli wykonywać część swoich aktywności lub spotykać się z mieszkańcami w ramach przygotowywanych inicjatyw.

Czy jako Organizator Społeczny będę działać sam?

Nie – każdy organizator społeczny będzie miał do dyspozycji swojego opiekuna spośród członków zespołu projektowego. Ponadto zakładamy, że Organizatorzy Społeczni  z jednego miasta będą ze sobą współpracować, spotykać się i wymieniać doświadczeniami. Mogą ponadto wspólnie wypracować i zrealizować inicjatywę wynikającą ze zidentyfikowanych potrzeb/oczekiwań mieszkańców.

Czy jako Organizator Społeczny będę otrzymywał wynagrodzenie?

W fazie testowania modelu nie przewiduje się wynagrodzenia dla Organizatorów Społecznych. Zgodnie z pierwotnym modelem brytyjskim, we wczesnym okresie, działalność ta ma charakter wolontariatu. Prowadzone są jednak rozmowy, by po pozytywnym zakończeniu testowania, wypracować taką formułę działalności, która będzie umożliwiała wynagradzanie organizatorów społecznych. W wypracowaniu takiej formuły będą także uczestniczyć przyjęci do projektu Organizatorzy Społeczni.

Co z kosztami, które mógłbym ponieść jako Organizator Społeczny?

Co do zasady praca Organizatora Społecznego nie powinna generować kosztów. Przykładowo Organizator Społeczny powinien realizować swoje działania w najbliższym otoczeniu, wówczas nie musi ponosić kosztów związanych z dojazdem. Jeżeli formy kontaktu z mieszkańcami będą wymagały np. wykorzystania telefonu lub sieci internetowej Lider projektu zapewni wówczas niezbędne zasoby na podstawie zapisów w IPOS.

Jakie są warunki udziału w projekcie (z regulaminu)?

• Podpisanie umowy uczestnictwa w Projekcie
• Uczestniczenie we wszystkich formach wsparcia w Projekcie (4 dni szkolenia w Polsce, 3 -5 dni wizyty studyjnej w Wielkiej Brytanii, indywidualne sesje doradcze) i potwierdzenie ich realizacji własnoręcznym podpisem na listach obecności i innych dokumentach projektu;
• Udział w warsztacie międzyinstytucjonalnym;
• Opracowanie Indywidualnego Planu Organizatora Społecznego (IPOS) i jego realizacja w formule wolontariatu zgodnie z harmonogramem projektu;
• Zrealizowanie indywidualnie lub wspólnie z innymi Organizatorami Społecznymi z terenu miasta 2 inicjatyw lokalnych, przy wsparciu Lidera Projektu,
• Bieżące informowanie Lidera o wszystkich zdarzeniach mogących zakłócić dalszy udział w Projekcie;
• Uczestnictwo w działaniach monitorujących i analitycznych testowanego rozwiązania (wypełnianie ankiet ze szkoleń i wizyty studyjnej, udział w badaniach CAWI oraz wywiadach grupowych).

W regulaminie jest mowa o ocenie udokumentowanych doświadczeń w realizacji inicjatyw, projektów i akcji społecznych. Jak je udokumentować i co można zaliczyć do takich działań?

Do formularza rekrutacyjnego można załączyć np. opis swojego zaangażowania w działalność organizacji pozarządowej, wspólnoty mieszkaniowej, grupy parafialnej, swój udział w akcjach charytatywnych np. wolontariusz w trakcie finału WOŚP lub kwestowanie na renowację zabytkowych nagrobków w dniu Wszystkich Świętych, zaangażowanie w działalność samorządu szkolnego/studenckiego, aktywność w samorządzie lokalnym lub jednostkach pomocniczych miasta (osiedla/dzielnice). Dokumentem potwierdzającym realizacje tego typu inicjatyw może być oświadczenie podpisane przez kandydata lub zaświadczenie wydane przez instytucję na rzecz której/we współpracy z którą te akcje były realizowane. Do spełnienia wymogów uczestnictwa w projekcie wymagane jest jedno takie doświadczenie. Warto jednak mieć na uwadze, że w przypadku gdy liczba kandydatów przekroczy liczbę dostępnych w projekcie miejsc, jednym z dodatkowych kryterium oceny będzie liczba udokumentowanych doświadczeń wykraczająca ponad wymagane minimum (1). Dlatego jeżeli możesz udokumentować więcej tego typu doświadczeń to warto to zrobić.

Co jest kluczowe do bycia dobrym Organizatorem Społecznym?

Najważniejsze cechy jakie powinien posiadać kandydat na Organizatora Społecznego to wysoki poziom motywacji i chęci do pracy na rzecz lokalnej społeczności. OS powinien także lubić pracę z ludźmi (nie bać się nawiązywania nowych kontaktów i nie zniechęcać się odmowami ze strony potencjalnych rozmówców).

Co powinny zawierać rekomendacje załączone do formularza?

Nie określamy dokładnych wytycznych dla zawartości takiego dokumentu. Jednak sugerujemy, aby rekomendacje zawierały:

• Ogólne informacje: datę i miejsce sporządzenia, nagłówek „Rekomendacje”;
• Informacje o wystawiającym: imię i nazwisko, adres, nazwę firmy/organizacji, adres (jeśli dotyczy);
• Treść: powinna wskazywać na posiadane doświadczenie w działaniach społecznych, sąsiedzkich, lokalnych – np. pracę wolontariacką, na rzecz dobra wspólnego (rada dzielnicy, wspólnota mieszkaniowa, kwesty na cmentarzach) – zakres jest nieograniczony, powinien jednak uzasadniać predyspozycje/ gotowość do pracy jako Organizator Społeczny;
• Imię i nazwisko osoby, dla której są wystawione rekomendacje oraz
• Podpis wystawiającego.

W formularzu mam wskazać miejsce zamieszkania – co to oznacza?

Miejsce zamieszkania należy rozumieć jako miejscowość, w której przebywa się z zamiarem stałego pobytu. Miejsce zamieszkania nie musi być równocześnie miejscem zameldowania.

Zastanawiam się nad zgłoszeniem – co powinienem/powinnam wziąć pod uwagę?

Community Organisers Ltd. – brytyjska organizacja prowadząca od lat program organizowania społeczności – opracowała zestaw pytań, nad którymi warto się zastanowić przed zgłoszeniem swojej kandydatury do roli Organizatora Społecznego. W jakim stopniu:

• Mam pozytywne i optymistyczne nastawienie do życia?
• Jestem otwarty/-a na robienie rzeczy inaczej?
• Chcę rozwijać rozumienie samego/samej siebie poprzez kontakty z grupami,
  społecznością i całym światem?
• Potrafię przyjąć krytykę?
• Potrafię być stanowczy/-a i odważny/-a w obliczu konfliktu albo ataku?
• Uczę się na swoich błędach i zdobytym doświadczeniu?
• Znam swoje słabości i chętnie dzielę się nimi dla wspólnego dobra?
• Znam swoje mocne strony i jestem skłonny/-a je wykorzystać
  do wzmacniania innych dla wspólnego dobra?
• Potrafię śmiać się z siebie i dostrzegać humor w różnych sytuacjach?
• Wierzę, że poszczególne jednostki są w stanie zmienić swoje zachowanie, postawy i założenia?
• Wierzę, że ludzie mogą podejmować celowe działania na rzecz wspólnego dobra?
• Jestem pewny/-a siebie, aby zainicjować dyskusje z ludźmi, których nigdy wcześniej nie spotkałem/-am – bez względu na to czy będzie to kawiarnia, ulica, czy sala obrad?
• Jestem gotowy/-a poświęcić czas na spotkania z ludźmi i zaangażowanie się w ich sprawy na ich własnym terytorium?